7257 SAYILI KANUN İLE MADEN KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7257 Sayılı Kanun 2 Aralık 2020 tarih ve 31322 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu Kanun ile Maden Kanununda yapılan değişikliklere aşağıda yer verilmiştir.

1 - Kanun değişikliği ile, 6183 sayılı Kanunun 22/A bendi kapsamında 18 ayrı konuda talep edilen borcu yoktur belgesinin;

- Maden arama ve işletme ruhsatlarının verilmesine,

- Birleştirilmesine,

- Sürelerinin uzatılmasına,

- Devir ve intikallerine,

- Çevreyle uyum bedeli iadelerine,

ilişkin müracaatlar dışında aranmaması yönünde düzenleme yapılmıştır.

Bazı işlemlerde 6183 sayılı Kanunun 22/A bendi kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartı kaldırılmış ise de; maden arama ve işletme ruhsatlarının verilmesine, birleştirilmesine, sürelerinin uzatılmasına, devir ve intikallerine, çevreyle uyum bedeli iadelerine ilişkin müracaatlarda 6183 sayılı Kanunun 22/A bendi kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartı aranılmasına devam edilecektir.

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünde yıl içinde yapılan işlemlerin büyük bir kısmının ruhsatların verilmesi, birleştirilmesi, temditi ve de devrine ilişkin olduğu ve bu işlemlerde vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge şartının aranmaya devam edeceği göz önüne alındığında yapılan değişikliğin maden ruhsat sahiplerini rahatlatacak radikal ve köklü bir değişiklik olarak kabulü mümkün değildir.

2 - Maden Kanununda yapılan diğer bir değişiklik, ruhsat süre uzatımlarında altı ay olan önceden başvuru şartının on iki aya çıkarılması ve idari para cezası getirilmesidir.

7257 sayılı Kanunun 3. maddesi ile Maden Kanununun 24. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan altı ay ibaresi on iki olarak değiştirilmiş ve madde de; “Ruhsatların süre uzatım taleplerinde; ruhsat süresinin bitiş tarihinden en geç on iki ay öncesine kadar, Genel Müdürlüğün bütçesine gelir kaydedilmek üzere işletme ruhsat taban bedeli yatırılarak, yetkilendirilmiş tüzel kişilerce maden mühendisinin sorumluluğunda hazırlanmış işletme projesi ve aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin (KEP) veya kurumsal elektronik tebligat sistemi (e-Tebligat) adresinin ruhsat sahibi tarafından Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur.

Bu yükümlülüğe uymayan ruhsat sahiplerine 100.000 Türk lirası idari para cezası uygulanır ve ruhsat süresinin bitiş tarihinden en geç altı ay öncesine kadar da belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ruhsat sahiplerinin talepleri reddedilerek ruhsatları süresi sonunda iptal edilerek ilgili saha ihalelik saha konumuna getirilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılır.” şeklinde değişiklik yapılmıştır.

Değişiklikten önce altı aylık temdit başvuru şartı yerine getirilmez ise ruhsat iptal edilip, ruhsat sahası doğrudan ihale yolu ile ruhsatlandırılmaktaydı. 7257 sayılı Kanunun 3. maddesinde artık ruhsat süresinin bitiş tarihinden itibaren on iki ay öncesinden temdit başvurusunda bulunma şartı getirilmiştir. Ruhsat sahibi söz konusu başvuru yükümlülüğünü yerine getirmezse 100.000 TL idari para cezası ödemek zorunda kalacaktır. Dolayısıyla on iki aylık periyodun ilk altı ayı için ruhsat iptali yerine para cezası getirilmiş ancak ruhsatın bitiminden önce son altı ay öncesine kadar 24. maddesinin 1. fıkrasına belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat uzatım talepleri Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilerek ruhsat iptal edilecek ve saha ihale yolu ile ruhsatlandırılacaktır.

Bu düzenlemenin de ruhsat sahipleri lehine bir iyileştirme olduğundan bahsedilemez. Bu düzenleme ile 12 ay öncesinden temdit başvurusu yerine getirilmez ise 100.000.-TL idari para cezası tahakkuk ettirilip bu şekilde ruhsat sahiplerinin uyarılması ve temdit süresini kaçırmalarının önlenmesi amaçlanmış ise de aynı amaca Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, temdit süresi ile ilgili olarak, bir uyarı yazısı yazılması yönünde kanuni düzenleme yapılarak ulaşılabilirdi.

3 - Ruhsat Bedelinin Ödenmemesi Halinde 6183 Sayılı Kanun’un 51. maddesine göre gecikme faizi uygulanması getirilmiştir.

Ruhsat bedellerinin vadesinde ödenmemesi durumunda uygulanacak yaptırımları öngören Maden Kanununun 13. maddesinde yer alan “Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması hâlinde yatırılmayan kısmının iki katı ruhsat bedeli olarak her yıl haziran ayının son gününe kadar yatırılması zorunludur, aksi halde ruhsat iptal edilir.” hükmü 7257 sayılı Kanun’un 2. maddesinin son cümlesi ile “Ruhsat bedelinin tamamının ocak ayının sonuna kadar yatırılmaması halinde yatırılmayan kısmın o yıl haziran ayının son gününe kadar hesaplanacak aylık 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında artırılarak ruhsat bedeli olarak yatırılması zorunludur, aksi halde ruhsat iptal edilir” şekline değiştirilmiştir.

30 Aralık 2019 tarihli ve 30994 sayılı Resmi Gazete’de “6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci Maddesinin Birinci Fıkrasında Yer Alan Gecikme Zammı Oranının, Her Ay İçin Ayrı Ayrı Uygulanmak Üzere %1,6 Olarak Belirlenmesi Hakkında Karar (Karar Sayısı: 1947)” yayımlanmıştır.

Böylece 6183 sayılı Kanun’un 51.maddesinde öngörülen gecikme faizi 2020 yılı için aylık %1,6 olarak uygulanmaktadır. 6183 sayılı Kanun’a göre uygulanacak faiz oranı ekonomik şartlara bağlı olarak artırılmaktadır. Bir kamu alacağı olan ruhsat bedelinin diğer kamu alacaklarıyla aynı gecikme faizi rejimine tabi kılınması isabetli olmuştur. Zira önceki halinde ocak ayı sonuna kadar ödenmeyen ruhsat bedelinin iki katına çıkması, çok ağır bir yaptırım idi.

4 – Kanun değişikliği ile 3213 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasına sekizinci cümlesinden sonra gelmek üzere; “Bu ruhsat sahalarında, devralanın kurulu işletme kapasitesi veya şerh edilen sözleşmedeki kapasiteyi aşmayacağı yönünde vereceği taahhüde istinaden, ilgili alan için tanınan muafiyetler ve bu Kanunun 7 inci maddesine istinaden alınmış bütün izinler devredilen ruhsatlarda da aynen korunur.” cümlesi eklenmiştir.

Halen kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan rödovans sözleşmesi çerçevesinde çalışan tüm sahalar, ya kendisine tanınan muafiyetlerle ya da Maden Kanununun 7’nci maddesi kapsamında tüm izinlerini alarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Kanun maddesinde yapılan değişiklik ile; devralanın kurulu işletme kapasitesi veya şerh edilen sözleşmedeki kapasiteyi aşmayacağı yönünde vereceği taahhüde istinaden, bu sahalarda ruhsatların devrinin gerçekleşmesi nedeniyle daha önce tanınmış muafiyetler ve alınmış izinler ile işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının, çalışmaların sekteye uğratılmadan devam ettirilebilmesi için devredilen ruhsatlarda da aynen korunması sağlanmıştır.

5 - Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında 7103 Sayılı Kanun 27.03.2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanununun 33. maddesi ile Maden Kanununa Ek-15. madde 27.03.2018 tarihinde eklenmiştir

3213 sayılı Maden Kanununun Ek-15. maddesinde; “Bu Kanun kapsamında işletme izni veya Genel Müdürlükçe izin verilmiş rödovans sözleşmesi olmaksızın mücavirdeki sahalara taşmalar hariç olmak üzere, maden ocağı açılması, maden üretilmesi veya faaliyetleri durdurulmuş maden sahalarında üretim faaliyetlerinin durdurulmasına sebep olan durumların düzeltilmesi ve/veya işletme güvenliğine yönelik faaliyetlerin dışında üretim faaliyetinde bulunulması fiillerini işleyenlere üç yıldan beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası verilir. Bu suçlardan hüküm giyenler, infazın tamamlanmasından itibaren on yıl boyunca madencilik faaliyeti yapamazlar.” hükmü yer almaktadır.

7257 sayılı Kanun’un 5. maddesi ile 3213 sayılı Kanunun ek 15 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “mücavirindeki sahalara” ibaresi “işletme izin alanı dışındaki mücavir sahalara yirmi metreye kadar” şeklinde değiştirilmiştir.

Böylece Kanun metni; “Bu Kanun kapsamında işletme izni veya Genel Müdürlükçe izin verilmiş rödovans sözleşmesi olmaksızın işletme izni alanı dışındaki mücavir sahalara yirmi metreye kadar taşmalar hariç olmak üzere, maden ocağı açılması, maden üretilmesi veya faaliyetleri durdurulmuş maden sahalarında üretim faaliyetlerinin durdurulmasına sebep olan durumların düzeltilmesi ve/veya işletme güvenliğine yönelik faaliyetlerin dışında üretim faaliyetinde bulunulması fiillerini işleyenlere üç yıldan beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası verilir. Bu suçlardan hüküm giyenler, infazın tamamlanmasından itibaren on yıl boyunca madencilik faaliyeti yapamazlar.” şekline dönüşmüştür.

Bu durumda işletme ruhsat sahasına bitişik işletme izin sahası sınırından itibaren yirmi metreye kadar komşu veya mücavir diğer maden sahalarına taşma halinde ceza verilmeyecektir. Böylece yasa dışı davranmaya müsaade edilmiştir. İşletme izin alanı dışındaki mücavir sahalara 20 metreye kadar taşmaya izin verilmiş ise de 20 metrenin neye göre belirlendiği de açık değildir.