Bazı Vergi Kanunları İle Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7061 sayılı Kanun 28.11.2017 tarihinde TBMM’de kabul edilerek 5.12.2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu Kanunun 47. maddesi ile 3213 sayılı Maden Kanununun “Maden teşvik tedbirleri” başlıklı 9. maddesine dördüncü fıkra olarak; “Bu Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ihale edilecek II. Grup (c) bendi ve IV. Grup maden sahaları, 47 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında ihtisaslaşmış Devlet kuruluşları ile bunların bağlı ortaklıklarına devredilen maden sahaları, bu kuruluşlar ve bunların bağlı ortaklıkları ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilecek maden sahaları için işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere, ilk on yıl süreyle 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında ağaçlandırma bedeli hariç herhangi bir bedel alınmaz.” fıkrası, beşinci fıkra olarak; ”IV. Grup işletme izinli maden ruhsat sahalarının cinsi, rezervi, bulunduğu bölge, tenörü, istihdamı, yatırım ve ülke ihtiyaçları dikkate alınarak ara ve uç ürün üretmek şartıyla, bu ruhsatlardan işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere, on yıl süreyle 6831 sayılı Kanun kapsamında ağaçlandırma bedeli hariç diğer bedellerin alınıp alınmayacağını belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.” fıkrası ve altıncı fıkra olarak ta; “Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamı dışındaki sahalardan işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere ilk on yıl süreyle 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır. Alınan arazi izin bedelinde her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı nispeti artışı dışında başkaca bir artış yapılmaz.” fıkrası eklenmiştir.
Maden Kanununa eklenen bu fıkralar göz önünde bulundurularak Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 6.7.2018 tarih ve 30470 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bu değişiklik ile Yönetmeliğin 8. maddesine altıncı fıkra olarak; “5.12.2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla değişik 4.6.1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 9 uncu maddesi kapsamında; a) 3213 sayılı Maden Kanununun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ihale edilecek II. Grup (c) bendi ve IV. Grup maden sahaları, 47 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında ihtisaslaşmış Devlet kuruluşları ile bunların bağlı ortaklıklarına devredilen maden sahaları, bu kuruluşlar ve bunların bağlı ortaklıkları ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilecek maden sahalarında işletme izin belgesinin düzenlendiği tarihten başlamak üzere, ilk on yıl süreyle ağaçlandırma bedeli hariç herhangi bir bedel alınmaz. b) IV. Grup işletme izinli maden ruhsat sahalarının cinsi, rezervi, bulunduğu bölge, tenörü, istihdamı, yatırım ve ülke ihtiyaçları dikkate alınarak ara ve uç ürün üretmek şartıyla, bu ruhsatlardan işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere, on yıl süreyle 6831 sayılı Kanun kapsamında ağaçlandırma bedeli hariç diğer bedellerin alınıp alınmayacağını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. c) (a) ve (b) bentleri kapsamı dışındaki ruhsatlardan işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere, ilk on yıl süreyle 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır. İşletme izinleri 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce düzenlenmiş olan bu kapsamdaki ruhsatlardan, 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle on yıldan arta kalan süresi boyunca 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır. ç) Alınan arazi izin bedelinde her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı nispeti artışı dışında başkaca bir artış yapılmaz.” bentleri eklenmiştir.
Söz konusu Yönetmelik hükmünün uygulanmasına açıklık getirilmesi amacıyla Orman Genel Müdürlüğünün, Orman Bölge Müdürlüklerine gönderdiği 2.8.2018 tarih ve 1622026 sayılı Genelgenin 9. Maddesinde; “Bilindiği üzere 5.12.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7061 sayılı Kanun ile 3213 Sayılı Maden Kanununun 30 uncu Maddesi değiştirilmiş ve ormanlık alanlardaki maden izinlerinden alınan bedellerde indirime gidilmiştir. Yönetmelik değişikliği de bu minvalde yapılmış olup, Yönetmeliğin 8 inci maddesinin altıncı fıkrasının (a) bendi ihale edilecek II-c Grubu ve IV. Grup maden sahaları kapsadığından şu aşamada bu kapsama giren İdaremizce verilen bir izin bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 8 inci maddesinin altıncı fıkrasının (b) bendi kapsamında hangi ruhsatlardaki izinlere bedel indirimi uygulanacağına Bakanlar Kurulu yetkili olduğundan İdaremize Bakanlar Kurulunun kararının tebliğ edilmesine müteakip bu madde kapsamında indirim uygulanabilecektir.
Yönetmeliğin 8 inci maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi ile yukarıda anılan durumların dışındaki ruhsatlardaki izinlerde ise ;
a)Ruhsattaki ilk işletme izni (MİGEM) 05.12.2017 tarihinden sonra düzenlenmiş sahalarda, MİGEM işletme izninin düzenlendiği tarih başlangıç kabul edilerek o tarihten sonraki 10 yıl süreyle İdaremiz tarafından verilen/verilecek tüm izinlere uygulanacaktır (İşletme, tesis, altyapı tesisi)
Örnek 1: İlk İşletme İzin Belgesi tarihi 26.07.2018 ise bu ruhsattaki orman izinlerine 26.07.2028 tarihine kadar indirim uygulanacaktır. Bundan sonra İdaremizce verilecek ruhsattaki ilk izinlerde MİGEM İşletme izin tarihi, İdaremiz tarafından verilecek izin tarihinden sonra olacağından, tebligat aşamasında izin bedeli indirimsiz hesaplanacak, İşletme İzin Belgesinin İdareye verilmesini müteakip kıstelyevm uygulanarak indirim uygulanmaya başlanacaktır.
b)Ruhsattaki ilk işletme izni (MİGEM) 05.12.2017 tarihinden önce düzenlenmiş sahalarda, MİGEM işletme izninin düzenlendiği tarih başlangıç kabul edilerek, İdaremiz tarafından verilen/verilecek tüm izinlere (İşletme, tesis, altyapı tesisi) 05.12.2017 tarihinde 10 yıldan arta kalan süre boyunca uygulanacaktır. (Dolayısıyla İlk İşletme İzin Belgesi tarihi 05.12.2007 tarihinden önce olan ruhsat sahalarında indirim uygulanmayacaktır.) MİGEM İşletme İzin Belgesi'nin temdit edildiği durumlarda, işletme izin belgesinin ilk düzenlenme tarihi, birleştirilen ruhsatlarda ise ruhsat birleştirmeden önceki MİGEM İşletme İzin Belgelerinden en eski tarihli olan esas alınacaktır.
Örnek 2:İlk İşletme İzin Belgesi tarihi 23.06.2012 tarihi ise bu ruhsattaki orman izinlerine 05.12.2017 ile 23.06.2022 tarihleri arasında indirim uygulanacaktır. Bu kapsamdaki izinlerde, izin sahibinin talebi olmaksızın, bedel ödeme tarihi henüz gelmemiş olanlarda, İdaremizce bedel indirimi yapılarak bedeller hesaplanacak, 05.12.2017 tarihinden sonra bedeli ödenmiş olanlarda ise indirimden kaynaklanan fark, kıstelyevm uygulanarak sonraki yıl bedelinden mahsup edilecektir. “denilmiştir.
Yukarıda yer verilen düzenlemelerden de görüleceği üzere Genelgenin (b) bendinde “Ruhsattaki ilk işletme izni (MİGEM) 05.12.2017 tarihinden önce düzenlenmiş sahalarda, MİGEM işletme izninin düzenlendiği tarih başlangıç kabul edilerek, İdaremiz tarafından verilen/verilecek tüm izinlere (işletme, tesis, altyapı tesisi) 05.12.2017 tarihinde 10 yıldan arta kalan süre boyunca uygulanacaktır. (Dolayısıyla İlk İşletme İzin Belgesi tarihi 05.12.2017 tarihinden önce olan ruhsat sahalarında indirim uygulanmayacaktır.) MİGEM İşletme İzin Belgesinin temdit edildiği durumlarda, işletme izin belgesinin ilk düzenlenme tarihi, birleştirilen ruhsatlarda ise ruhsat birleştirmeden önceki MİGEM İşletme İzin Belgelerinden en eski tarihli olanı esas alınacaktır.” denilmiştir.
Görüldüğü üzere, 3213 sayılı Maden Kanununun 9. maddesine eklenen fıkrada, işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere ilk on yıl süre ile arazi izin bedelinin %50’sinin alınacağı hükme bağlanmış, Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği de bu paralelde düzenlenmiştir.
Bilindiği üzere, 3213 sayılı Maden Kanununun 24. maddesi gereğince maden ruhsatları temdit edilmektedir. Ruhsatlar temdit edildiğinde ise alınması zorunlu olan izinlere bağlı olarak ruhsat sınırları içinde değişik alanlara işletme izni verilmektedir. Dolayısıyla temdit ruhsatlarında, ruhsat yenilendiği gibi işletme izinleri de yenilenmekte, işletme izninin süresi ve alanı da değişebilmektedir.
Kanun ve Yönetmelikte “…işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere ilk on yıl süre ile…” ibaresi bulunmasına rağmen Orman Genel Müdürlüğü, yukarıda yer verilen Genelgesi ile bu ibarenin başına “ilk” kelimesini eklemek suretiyle Kanunun uygulamasını daraltarak temdit ruhsatlarına dayalı olarak verilen işletme izinlerinin bu indirimden yararlanmasını engellemiştir. Maden ruhsatlarının temdit edilmesi sonucu yenilenen işletme izinleri, orman arazi bedelindeki %50 indirimden yararlanamayacaktır. Orman Genel Müdürlüğünün 2.8.2018 tarihli Genelgesi bu haliyle Kanun ve Yönetmelikte yer alan hüküm ve düzenlemelere aykırı olmasının yanı sıra hakkaniyete de uygun değildir.
Çünkü, kanunda yer alan hükmün amacı; 5.12.2017 tarihinden önce işletme izni almış ruhsatların hakkını ortadan kaldırmak değil, aksine her ruhsatın yürürlükte olduğu sürece bu indirimden faydalanmasını sağlayarak daha çok maden üretimine, istihdama ve uç ürüne yönelik tesisleşmeye imkan verilmesini temin etmektir.
Orman Genel Müdürlüğü söz konusu Genelgesi ile Kanunun öngördüğü arazi izin bedelinden %50 indirimli olarak yararlanılması hükmünü, ruhsatların temdit edilmesi sonucu verilecek yeni işletme izinlerini bunun dışında tutmak ve işletme izin belgesinin temdit edildiği durumlarda işletme izin belgesinin ilk düzenlenme tarihini esas almak suretiyle eşitliği bozacak şekilde uygulayacaktır.
Oysa Anayasanın 10’uncu maddesinde “İdare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.” hükmü yer almaktadır. Bir kanunun aynı hükmünü madencilik sektörünün bir kesimi için bir şekilde, diğer bir kesimi için başka bir şekilde uygulayan Orman Genel Müdürlüğünün Genelgesi Anayasa’nın eşitlik ilkesine de uygun düşmemektedir.